Yumurtalıkların ana yapısı epitelyum hücrelerinden oluşur. Epitel hücrelerde veya embriyonik dönemde meydana gelen kontrolsüz bölünme sonucunda yumurtalık kanseri oluşur.
Hastalık genellikle menopoz sonrasında görülür ve %80’i epitelyum dokuda meydana gelir. 20 yaş altında görülen over kanseri hastalığının %60’ında ise embriyonik tümörler görülebilir. Yumurtalık kanseri yumurtalarda görüldüğü için sadece kadınlarda görülür.
Yumurtalıklar üremeden sorumlu tüm işlevleri gerçekleştirir. Yaşa bağlı olarak farklı sürelerde çeşitli hormonların üretimini sağlayan bir mekanizmaya sahiptir. Yumurtalık dokusu çeşitli işlev ve yapılara sahip hücrelerden meydana gelir.
Yumurtalığın ana yapısını oluşturan epitelyum hücrelerinde veya embriyonik dönemde hücrelerde meydana gelen kontrolsüz bölünme ya da çoğalmanın sonucunda tümör oluşabilir. Over kanseri genellikle epitelyum hücrelerden kaynaklanan tümörlerden ortaya çıkar.
Over kanserinin görülme sıklığı yaş ile artar. Menopoz sonrasında bu teşhisi alan insanların bir kısmında epitelyum dokuda tümör bulunur. İleri yaşın yanı sıra çocuklukta ve doğurganlığın devam ettiği zamanda embriyonik döneme ait tümörlerde görülebilir.
Over kanseri yaşam boyu 100 kadının ortalama 1.4’ünde görülür. Erken dönemde uygulanan tedaviler ile %80-90 oranında 5 yıllık sağ kalım sağlanabilirken ileri zamanlarda bu oran %30’lara kadar düşer. Bu sebeple over kanserinin erken fark edilmesi hastalara büyük avantaj sağlar.
Yumurtalık Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Over kanserinin asıl sebebi net bir şekilde bilinememektedir. Kansere sebep olduğu düşünülen alışkanlıklar, genetik yatkınlıklar ve hormonal faktörler over kanserinin olası sebepleri arasında yer alır. Yumurtalık kanserinin yaklaşık %5-10 kadarı genetik sebeplerle ortaya çıkar. Bu yüzden birinci derece akrabalarda rahim içi, meme ve over kanseri olan kadınlar, over kanseri için risk grubunda yer alır.
İlerleyen yaşlarda over kanserinin ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir. Yumurtalıklar; erişkinlik, ergenlik ve menopoz dönemlerinde farklı performans sergiler. Over kanserinin oluştuğu dönem genellikle menopoz sonrası olarak bilinir. Menopoz sonrasında doğurganlık son bulsa da yumurtalıklar çalışmaya devam eder. Bu sebeple menopoz sırasında ve sonrasında düzenli olarak doktor kontrolü yapılması gerekir.
Kanser, hücrelerin olağandışı büyümesi ve çoğalması sonucunda meydana gelir. Yumurtalıklar da diğer organlar gibi, sağlık durumundan etkilenir. Düzenli egzersiz, yaşam alışkanlıkları, stres seviyesini kontrol altına almak yumurtalıkların ve vücudun korunması için önemlidir.
Yumurtalık Kanserinin Risk Faktörleri
Yumurtalık kanserinin risk faktörü arasında şunlar yer alır:
- Fazla kilolu olmak
- İleri yaş
- Sigara kullanmak
- Meme kanseri geçmişi
- Geç doğum yapmış olmak ya da hiç yapmamak
- Genetik faktörler
- Yumurta artırıcı ilaç kullanımı ve kısırlık tedavisi görmek
- Menopoz sonrası hormon terapisi almak
Over kanserinin net bir faktörü olmadığı için düzenli olarak kontrole gitmek ve düzenli yaşam alışkanlıkları edinmek tedbir almak için gereklidir.
Yumurtalık Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık kanserini fark etmek erken dönemde kolay değildir. Yumurtalık kanseri hastalığın erken döneminde ayırt edici bir belirti vermeyebilir. Bu yüzden yumurtalık kanseri hastası olanların ancak %20’si erken dönemde saptanır.
Yumurtalık kanserinin belirtisinin geç ortaya çıkmasının nedeni ise tümörlü dokunun karın boşluğu içerisinde büyümesi ve uzun süre hastayı rahatsız etmemesi olarak bilinir. Ancak, karın iç bölgesinde basınç artışına bağlı olarak şikayet görülebilir. Yumurtalık kanserinin belirtileri arasında şunlar yer alır:
- İlişki sırasında ağrı
- Planlanmamış kilo kaybı
- Bel ağrısı
- Mide bulantısı
- İştahsızlık, aç olunmasına rağmen tokluk hissi
- Karın iç basıncından dolayı şişkinlik hissi
- Kaslarda ağrı ya da şişkinlik
- Sindirim sorunları ve gaz
- Yorgun hissetme, halsizlik
- Tuvalet alışkanlığındaki değişiklikler; uzun süreli kabız olmak veya sık idrara çıkmak
- Periyodik kanama dışında vajinal kanama yaşanması
- Hormon düzensizliği dışında adet günlerinde sarkma, saç dökülmesi ya da tüylenme
Over kanseri belirtileri çoğu zaman ileri evrelerde ortaya çıktığından dolayı düzenli olarak kontrole gitmek önemlidir. Over kanseri erken dönemde teşhis edilirse tedavinin başarı oranı artar.
Yumurtalık Kanseri Tedavisi
Yumurtalık kanserinin ilk tedavisi olarak cerrahi işlem uygulanır. Hastalar önce ameliyat ile tedavi edilir. Hastalığın tedaviye vereceği cevap ameliyatın yeterliliği ile ilişkilidir. Hastalığın erken döneminde tümörün çıkarılması için evreleme cerrahisi olarak adlandırılan bir ameliyat yapılır.
İleri dönemdeki ameliyatlarda ise karın boşluğunda yer alan tümörler çıkarılır. Ameliyat esnasında gerekli görülürse bağırsak parçalarının çıkartılması da düşünülebilir. Ameliyat sonrasında ise erken dönemde teşhis konular hastalar dışındaki tüm hastalara kemoterapi uygulanır.
